İŞİTME KAYBININ KİŞİ, AİLE VE ÇEVRE ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ
İşitme kaybının ortaya çıkış zamanı, işitme kaybıyla ilişkili diğer faktörlerden daha fazla konuşma becerisi üzerine etkilidir. Konuşmayı öğrendikten sonra çocukta işitme kaybının giderek artması durumunda ortaya çıkan etkiler daha az zarar verici olur. İşitme kaybının birden ortaya çıkması halinde yaratacağı etki genellikle daha ağır olur. Örneğin yetişkinlerde bile işitme kaybı aniden başlarsa, psikolojik etkisi toplumdan uzaklaşma şeklinde ortaya çıkabilir. Ayrıca ani başlangıçlı işitme kaybında kişi ani işitme kaybıyla mücadele edebilecek ve işitme kalıntısını kullanabilecek yöntemleri geliştiremez. İşitme kaybı yavaş yavaş oluşup ilerlediği durumlarda kişinin oluşan duruma alışması daha kolay olacaktır.
İşitme kaybının etkileri, işitme kaybının tipine göre de farklılıklar gösterebilir. Erken saptanması halinde iletim tipi işitme kaybı daha az soruna yol açabilir. İletim tipi işitme kayıplı kişinin yakın çevresiyle yüksek sesle konuşması halinde sözel iletişimde belirgin bir sorunu ortaya çıkmaz. Oysa iç kulak ve işitme sinirini etkileyen (sensörinöral veya alıcı) tip işitme kaybında sorunlar sadece yüksek sesle konuşarak çözümlenemez, bundan ayrı olarak sesin algılanmasiyla ilgili bir dizi soruna yol açacaktır.
Doğuştan itibaren mevcut olan bir işitme kaybı ile 4 yaşından sonra beliren işitme kaybının birbirinden farklı sonuçları ortaya çıkacaktır. 4 yaşından yani konuşmayı öğrendikten sonra ortaya çıkan işitme kaybı ile daha az sorun belirir, çocuğun iletişim kapasitesi daha az etkilenir. Oysa doğuştan yani konuşmayı hiç öğrenmeden beliren bir işitme kaybı, konuşmanın öğrenilmesinin önünde ciddi bir engel olarak ortaya çıkar.
İşitme kayıplı çocuğun kendisiyle ilişkili sorunlar ağırlıklı olarak konuşmayı ve çevresindeki tüm sesleri duymasındaki sorunlardan kaynaklanır. Ana dilin edinilmemesinin tek başına zeka özürünü doğurmayacağı bilindiği halde, sanki işitme kayıplı çocukların zeka özürlü kabul edilmesi yönünde bir yanılgı olabilir. Özellikle doğuştan işitme kaybı bulunan çocukların kaybının geç tanınması, geç işitme cihazına sahip olması ve geç eğitim verilmesi durumunda, bu çocukların zihinlerinde sembol ve kavram oluşturmalarında sorunlar ortaya çıkacaktır. Bu çocuklarda sosyal çevreye uyumda da sorunlar oluşabilir.
Bilindiği gibi işitme, temel duyular arasında olup işiterek konuşmak ise insanlar arasındaki ana iletişim aracıdır. Ana iletişim aracından yoksun kalan çocuk işiterek konuşma kapasitesinden yararlanamaz. Sonuç olarak bu çocukların toplumsal bağlarının zayıf olması kaçınılmazdır. Erkenden tanınarak işitme cihazlı veya koklear implantlı eğitime tabi tutulanlar çocuklar, eğer uygun eğitim sürecine katılabilmişse, normal işitenlerin katıldığı normal eğitime katılabilirler. Ancak bu çocuklar gerekli eğitimi almadıkları sürece kendi aralarında işaret dilini kullanmak zorunda kalacaktır.
İşitme kaybının ortaya çıkış zamanı, işitme kaybıyla ilişkili diğer faktörlerden daha fazla konuşma becerisi üzerine etkilidir. Konuşmayı öğrendikten sonra çocukta işitme kaybının giderek artması durumunda ortaya çıkan etkiler daha az zarar verici olur. İşitme kaybının birden ortaya çıkması halinde yaratacağı etki genellikle daha ağır olur. Örneğin yetişkinlerde bile işitme kaybı aniden başlarsa, psikolojik etkisi toplumdan uzaklaşma şeklinde ortaya çıkabilir. Ayrıca ani başlangıçlı işitme kaybında kişi ani işitme kaybıyla mücadele edebilecek ve işitme kalıntısını kullanabilecek yöntemleri geliştiremez. İşitme kaybı yavaş yavaş oluşup ilerlediği durumlarda kişinin oluşan duruma alışması daha kolay olacaktır.
İşitme kaybının etkileri, işitme kaybının tipine göre de farklılıklar gösterebilir. Erken saptanması halinde iletim tipi işitme kaybı daha az soruna yol açabilir. İletim tipi işitme kayıplı kişinin yakın çevresiyle yüksek sesle konuşması halinde sözel iletişimde belirgin bir sorunu ortaya çıkmaz. Oysa iç kulak ve işitme sinirini etkileyen (sensörinöral veya alıcı) tip işitme kaybında sorunlar sadece yüksek sesle konuşarak çözümlenemez, bundan ayrı olarak sesin algılanmasiyla ilgili bir dizi soruna yol açacaktır.
Doğuştan itibaren mevcut olan bir işitme kaybı ile 4 yaşından sonra beliren işitme kaybının birbirinden farklı sonuçları ortaya çıkacaktır. 4 yaşından yani konuşmayı öğrendikten sonra ortaya çıkan işitme kaybı ile daha az sorun belirir, çocuğun iletişim kapasitesi daha az etkilenir. Oysa doğuştan yani konuşmayı hiç öğrenmeden beliren bir işitme kaybı, konuşmanın öğrenilmesinin önünde ciddi bir engel olarak ortaya çıkar.
İşitme kayıplı çocuğun kendisiyle ilişkili sorunlar ağırlıklı olarak konuşmayı ve çevresindeki tüm sesleri duymasındaki sorunlardan kaynaklanır. Ana dilin edinilmemesinin tek başına zeka özürünü doğurmayacağı bilindiği halde, sanki işitme kayıplı çocukların zeka özürlü kabul edilmesi yönünde bir yanılgı olabilir. Özellikle doğuştan işitme kaybı bulunan çocukların kaybının geç tanınması, geç işitme cihazına sahip olması ve geç eğitim verilmesi durumunda, bu çocukların zihinlerinde sembol ve kavram oluşturmalarında sorunlar ortaya çıkacaktır. Bu çocuklarda sosyal çevreye uyumda da sorunlar oluşabilir.
Bilindiği gibi işitme, temel duyular arasında olup işiterek konuşmak ise insanlar arasındaki ana iletişim aracıdır. Ana iletişim aracından yoksun kalan çocuk işiterek konuşma kapasitesinden yararlanamaz. Sonuç olarak bu çocukların toplumsal bağlarının zayıf olması kaçınılmazdır. Erkenden tanınarak işitme cihazlı veya koklear implantlı eğitime tabi tutulanlar çocuklar, eğer uygun eğitim sürecine katılabilmişse, normal işitenlerin katıldığı normal eğitime katılabilirler. Ancak bu çocuklar gerekli eğitimi almadıkları sürece kendi aralarında işaret dilini kullanmak zorunda kalacaktır.
